(217) Vụ án Cốc Khai Lai : Tham nhũng và mưu đồ chính trị (updated: Aug 2013)

Vụ án Cốc Khai Lai : Tham nhũng và mưu đồ chính trị

Bà Cốc Khai Lai được dẫn giải ra tòa án Hợp Phì, tỉnh An Huy ngày 20/08/2012.

REUTERS/CCTV

Minh Anh

Thời sự châu Á hầu như là chủ đề chính trên các trang quốc tế các báo Pháp số ra hôm nay.Trong đó, tâm điểm là vụ tư pháp Trung Quốc tuyên án tử hình treo bà Cốc Khai Lai, vợ ông Bạc Hy Lai, Bí thư Thành ủy Trùng Khánh về tội mưu sát tham vấn người Anh, ông Neil Heywood. Hầu hết các báo Pháp nhận định rằng đâu đó trong vụ xử lần này còn có bóng dáng của « tham nhũng » và « đấu tranh bè phái ».

Các điểm tối xung quanh bản án
Thứ ba 21 Tháng Tám 2012

Báo Le Monde nhận định « Tại Trung Quốc, bản án dành cho Cốc Khai Lai không làm sáng tỏ tất cả các điểm tối », đây cũng là tựa đề của bài viết. Tờ báo ghi lại các nghi vấn của một số luật gia và chuyên gia phân tích Trung Quốc về những điểm vẫn còn mù mờ xung quanh phiên xử. Chẳng hạn như, tại sao Bạc Qua Qua không đến tố giác với chính quyền Anh quốc nếu như bị đe dọa, vì như vậy bà Cốc Khai Lai sẽ gây án. Theo các luật gia, « bản án này không tuân theo luật lệ, bởi vì bà Cốc Khai Lai đã lên kế hoạch từ đầu cho đến cuối. Đây là một kẻ giết người, vì vậy không có lý do gì bà ta được giảm án ».

Còn theo bà tổng biên tập tờ Caixin Media, « câu chuyện mẹ hy sinh để bảo vệ con khó có thể chấp nhận được. Mặt khác, cảm giác không bị trừng phạt lạ thường giải thích rõ phần nào sự dung túng của cả mạng lưới quan chức cao cấp trong hàng ngũ lãnh đạo tỉnh Trùng Khánh ». Bà còn nhấn mạnh điểm « số tiền lớn trong vụ án đã làm lộ rõ vấn đề tham nhũng ».

Tham nhũng – đấu đá nội bộ qua phiên xử Cốc Khai Lai

Về điểm này, L’Humanité cũng có cùng quan điểm, khi cho rằng phiên xử lần này buộc chính quyền Trung Quốc phải lao vào một cuộc chiến chống tham nhũng không thương tiếc, « một sự đảm bảo có tính sống còn cho tiến trình cải cách, mở cửa và hiện đại hóa xã hội », theo như lời bình của Tân Hoa Xã.

Một khía cạnh khác đã được L’Humanité quan tâm đến qua phiên xử lần này. Theo tờ báo « Phải chăng ông Bạc Hy Lai là điềm chỉ các cuộc đấu đá nội bộ ? ». Cái bóng của nhà lãnh đạo tỉnh Trùng Khánh bao trùm lên toàn bộ phiên xử bà Cốc Khai Lai, đến mức có nhiều tin đồn đãi cho rằng phiên xử này minh chứng có sự cạnh tranh ngay trong lòng nội bộ Đảng cộng sản Trung Quốc.

Còn theo bài viết « Án tử hình treo cho Cốc Khai Lai » trên tờ Libération, ông Bạc Hy Lai, từng là biểu tượng của phong trào « hồi sinh cách mạng », qua việc khôi phục lại các bài ca cách mạng truyền thống thời Mao Trạch Đông và dẫn đầu các chiến dịch hùng hậu chống tham nhũng ngay tại Trùng Khánh, thì giờ đến phiên ông cũng bị buộc tội « tham ô ».

Xử Cốc Khai Lai là để che đậy tai tiếng chính trị

Về đề tài này, báo Le Figaro đã dành hẳn nguyên trang 5 trên mục Quốc tế cho ba bài viết. Trong bài viết thứ nhất đề tựa « Trung Quốc : Bản án che đậy một vụ tai tiếng », Le Figaro cho biết, một mặt, bản án đã làm cho dân chúng hài lòng; mặt khác, nó cũng chặn được nguy cơ bùng nổ chiến tranh chính trị thật sự ngay trong lòng nội bộ đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ngoài việc thuật lại tình tiết vụ án, Le Figaro nhận định bản án đưa ra không chỉ đơn giản là có sự thanh trừng lẫn nhau giữa những kẻ liên quan bất hạnh mà còn là một trong những vụ tai tiếng chính trị lớn nhất của đất nước Trung Hoa hiện đại.

Vụ đào thoát của Vương Lập Quân, cựu giám đốc sở công an tỉnh Trùng Khánh vào lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô hồi tháng hai năm nay đã mang tai vạ đến cho Bạc Hy Lai, vốn không được đông đảo đối thủ ưa thích vì những « chiến dịch đỏ » do ông ta thực hiện và việc quá phô trương trên giới truyền thông.

Các tiết lộ về vụ mưu sát Neil Heywood đã tạo ra một cái cớ để lấp trống vụ xì-căng-đan chính trị và tập trung sự chú ý của báo chí vào một vụ án hình sự. Giờ đây, cựu lãnh đạo Trùng Khánh đang đợi Ban kỷ luật Đảng xét xử, một kiểu xét xử kín, khác với vợ ông là bị đem ra xử công khai. Các nhân vật quyền thế đang tìm cách xử lý số phận của viên chức thất sủng này một cách bất đắc dĩ, kẻ vẫn còn là một trong những người đồng chí của họ.

Tuy nhiên, do ông Bạc Hy Lai đã duy trì nhiều mối quan hệ bạn bè thân thiết ngay trong lòng nội bộ Đảng và nhất là trong lòng Quân đội Giải phóng Nhân dân. Do đó, ông Hồ Cẩm Đào, Chủ tịch nước, cũng không muốn làm mếch lòng quân đội. Bởi lẽ, ông hy vọng sẽ tiếp tục điều hành quân đội thêm hai năm nữa nhân kỳ Đại hội này, dù rằng ông sẽ phải nhường chiếc ghế lãnh đạo Đảng lại cho Tập Cận Bình.

Cốc Khai Lai trở thành người phụ nữ cần phải hạ gục

Liên quan đến thân phận của bà Cốc Khai Lai, Le Figaro có bài viết thứ hai, mô tả chi tiết đề tựa « Nửa nàng tiên cá - nửa rồng, Cốc Khai Lai trở thành người phụ nữ cần phải hạ gục ».

Theo ông Paul French, tác giả của nhiều quyển sách về xã hội Trung Quốc, hồ sơ cá nhân của bà không phải là điều mới mẻ gì trong lịch sử Trung Quốc. Ông nói : « Trong truyền thống Trung Quốc, luôn tồn tại hiện tượng các quý bà biến thành quỷ dữ». Mà ví dụ điển hình gần đây nhất chính là Giang Thanh, người vợ góa của Mao Trạch Đông, người chịu trách nhiệm chính của phong trào Cách mạng Văn hóa.

Le Figaro cho biết, khác xa với hình ảnh một bà nội trợ đảm đang mà người ta thường thấy. Bà Cốc Khai Lai là một trong những vị phu nhân hiếm hoi của các nhà lãnh đạo Trung Quốc chịu núp sau cái bóng của người chồng đầy quyền uy. Bà đã lột bỏ chiếc áo luật gia từ hơn mười năm nay để mở rộng đường cho những tham vọng chính trị của chồng. Bà cũng muốn theo dõi chuyện học hành của cậu quý tử, đứa con độc nhất của đôi vợ chồng, sắp sửa lên đường đi du học tại một trường danh tiếng « đại học Havard ». Thế nhưng, bà vẫn giữ một chân trong các phi vụ kinh doanh, với người bạn Anh quốc, Neil Heywood, hay với kiến trúc sư người Pháp Patrick Devillers, từng ở Đại Liên trong những năm 1990.

Nhờ các vụ mua bán và chuyển nhượng địa ốc tại Luân Đôn, bà Cốc đã tạo cho mình một chút gia sản nhỏ, trị giá khoảng 100 triệu euro, thậm chí là còn hơn nữa, theo như nhật báo Yomiuri.

Trang phục rất theo mốt, nhã nhặn với khách mời và giỏi tiếng Anh, nhưng Cốc Khai Lai cũng là một người phụ nữ đáng sợ. Bà tỏ ra cáu gắt khi có một bài viết gây nguy hiểm cho một trong những người bạn của bà. Theo một nhà báo từng bị kết án tù 6 năm vì đã dám viết bài về sự tham nhũng của Bạc Hy Lai và hiện đang sống tị nạn tại Canada, « bà Cốc Khai Lai biết điều khiển mọi người để đạt được chính xác những gì bà ta muốn ».

Dù là nàng tiên cá hay rồng, tính cách của Cốc Khai Lai còn phức tạp hơn như những gì đã được biết đến. Tòa án Trung Quốc đã phác họa chân dung của bà như là một người phụ nữ yếu ớt, có « vấn đề về tâm lý ». Le Figaro cho rằng, có lẽ cũng nên nghĩ đến những đau khổ mà bà đã gánh chịu từ thời thơ ấu.

Xuất thân là một « công nương đỏ », con gái của một vị tướng trong Quân đội giải phóng Nhân dân, lúc 7 tuổi, bà Cốc đã chứng kiến cảnh cha mẹ mình bị ném vào lao ngục và bốn người chị bị đưa đi trại cải tạo trong thời kỳ Cách mạng văn hóa. Làm đủ nghề để sinh sống, từ người bán thịt, chơi đàn luýt và công nhân xây dựng, bà sống lây lất cho đến khi được xếp vào hàng ngũ những khóa thanh niên có bằng luật học đầu tiên vào năm 1980.

Le Figaro kết luận, dĩ nhiên quá khứ đó đã dạy cho bà Cốc hiểu rằng chuyện gió đổi chiều nhanh chóng cũng là lẽ thường tình.

Một vụ án làm lộ rõ sự đồi bại của cả hệ thống

« Một vụ án làm lộ rõ sự đồi bại của hệ thống » là nhận định và cũng là tựa đề bài viết số ba của Le Figaro. Theo thông tín viên Arnaud de la Grange, vụ án Bạc Hy Lai không những không tạo chút ấn tượng đẹp nào ở người dân về việc truy quét và sạch hóa hàng ngũ Đảng viên đã được thực hiện nhanh chóng, mà nó còn làm cho nỗi ngờ vực giữa người dân và đảng viên ngày càng bị đào sâu thêm.

Theo Le Figaro, cách xử lý khôn khéo vụ tai tiếng chính trị lớn nhất lần này chỉ nhằm hạn chế tối đa các thiệt hại. Mặc dù chính quyền đã ra sức kiểm duyệt chặt chẽ và giữ kín vụ việc, nhưng vụ án Bạc Hy Lai cũng đã làm cho cả nước căng thẳng theo dõi. Bởi vì, từ rất lâu, đây là lần đầu tiên, đấu đá bè phái và chuyện « thâm cung bí sử » bị phơi bày thô bạo trước ánh sáng công chúng.

Tác động của vụ án mạnh đến nỗi Bạc Hy Lai buộc phải phá lệ, tìm kiếm cho mình một tính hợp pháp bên cạnh quần chúng cũng như là ở bộ máy. Qua việc thanh trừ Bạc Hy Lai và trừng phạt Cốc Khai Lai, chính quyền Trung Quốc muốn chứng tỏ là ngay cả những người quyền thế nhất cũng không thể vượt qua các quy định và đạo đức.

Nhưng Le Figaro cho rằng chính quyền Bắc Kinh đã thất bại. Người dân Trung Quốc đã nhận thấy rằng tình trạng không bị trừng phạt đã kéo dài từ lâu tại một quốc gia mà ai cũng biết đến. Cách điều hành của phe Bạc Hy Lai mang dáng dấp của một tiểu hệ thống trong cả hệ thống cộng sản hiện nay. Gia đình trị, vượt quá quyền hạn, cả họ làm giàu, tiền gởi ở nước ngoài, tất cả những mặt đó hầu như đã được chia đều trong giới quý tộc đỏ.

Nếu như Bạc Hy Lai và vợ ông ta có thể bẻ cong luật pháp, chính bởi vì chế độ đã không dung thứ cho bất kỳ sự phản đối nào. Việc Bạc Hy Lai đe dọa hay tống ngục các nhà báo và luật sư cũng là chuyện thường thấy. Người Trung Quốc không quên chuyện một bộ phận các lãnh đạo Trung Quốc đã khen ngợi chiến dịch chống tội phạm và những kẻ suy đồi đạo đức.

Le Figaro nhận xét, vụ xử Bạc Hy Lai khó có thể nào gây được cảm tình đẹp nơi dân chúng. Nó sẽ còn làm cho mối nghi ngờ giữa dân và các lãnh đạo càng thêm sâu thẳm.

Bắc Kinh thất bại trong ý đồ khép lại vụ án Bạc Hy Lai

Đăng ngày 2012-08-22 17:23

Trọng Nghĩa

TRUNG QUỐC

Trái với mong muốn của Đảng Cộng sản Trung Quốc, bản án tử hình treo ban hành đối với bà Cốc Khai Lai hôm 20/08/2012 vẫn không khép lại được vụ tai tiếng liên quan đến ông Bạc Hy Lai, chồng của bị cáo, đã gây chấn động trong thời gian qua. Theo ghi nhận của  AFP, mối quan tâm của dư luận hiện giờ đã chuyển sang trường hợp của chính ông Bạc Hy Lai, được cho là một mối đau đầu cho Bắc Kinh.

Cựu Bí thư Trùng Khánh, một thành phố khổng lồ với khoảng 33 triệu dân, đã bị biệt giam từ tháng 3 năm 2012 đến nay sau khi bị buộc tội « vi phạm kỷ luật đảng ». Vấn đề là người dân Trung Quốc lại rất muốn biết là ông đã phạm phải những tội cụ thể nào.
Bà Cốc Khai Lai, vợ của ông, đã bị kết án về tội sát hại doanh nhân người Anh Neil Heywood, bạn thân của gia đình họ trước lúc xẩy ra mâu thuẫn về tài chánh. Bà đã nhận lãnh toàn bộ trách nhiệm trong vụ sát nhân này, nhưng dư luận Trung Quốc vẫn tự hỏi là ông Bạc Hy Lai có can dự vào tội ác đó hay không, và nếu có thì đến mức độ nào.
Theo hãng AFP, trên đây chỉ là một ví dụ trong số biết bao câu hỏi vẫn nở rộ trên mạng internet tại Trung Quốc, chẳng hạn như : Phải chăng Bạc Hy Lai đã sử dụng doanh nhân người Anh Heywood để chuyển những món tiền lớn ra khỏi Trung Quốc ? Phải chăng là Bạc Hy Lai đã thiết lập tại lãnh địa Trùng Khánh của ông cả một hệ thống áp bức và tham nhũng ? Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc biết gì về các hành vi của nhân vật này ?
Vì đó là những câu hỏi không có câu trả lời, cho nên đã làm dấy lên những cuộc tranh cãi sôi nổi, cho thấy là người dân vẫn hết sức quan tâm đến vụ này. Theo AFP, cũng chính vì thế mà Chính quyền Trung Quốc hiện chưa thể đóng lại vụ án Bạc Hy Lai như họ mong muốn.
Theo ông Lý Thành, một chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Viện nghiên cứu Brookings Institution ởWashington : « Câu chuyện này chưa thể kết thúc, bởi vì người ta vẫn đang chờ đợi xem số phận của Bạc Hy Lai sẽ ra sao, và đây đích thực là một điểm rất quan trọng vào lúc Đại hội đảng đang gần kề ».
Theo dự kiến, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ họp đại hội vào tháng 10 tới đây và sẽ chỉ định một tầng lớp lãnh đạo mới. Trước thềm đại hội, giới lãnh đạo Trung Quốc luôn mong muốn phô trương một bộ mặt đoàn kết nhất trí. Thế nhưng vụ cách chức Bạc Hy Lai, « ngôi sao đang lên » trong đảng vừa qua, đã có tác dụng như là một quả bom, bộc lộ cường độ gay gắt của cuộc đấu tranh giành các vị trí chủ chốt.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng vụ Bạc Hy Lai bị thất sủng đồng nghĩa với việc phe tân bảo thủ theo chủ nghĩa Mao bị cánh « tự do » và « cải tổ » thuộc Đoàn Thanh niên của đương kim chủ tịch Hồ Cẩm Đào đẩy lùi.
Theo ông Lý Thành, « Thiệt hại do vụ tai tiếng Bạc Hy Lai gây ra đã rất nghiêm trọng, do đó, xử lý vụ này đã thực sự trở thành một vấn đề quản lý khủng hoảng ». Trong viễn cảnh đó, có thể là ông Bạc Hy Lai sẽ không bị đưa ra trước một phiên tòa hình sự, vì việc đó sẽ khiến cho hình ảnh đảng Cộng sản Trung Quốc bị tổn thương nặng nề hơn. Và ngay cả khi không thể không đưa nhân vật này ra xét xử, thì các tội danh cũng sẽ chỉ giới hạn trong các mưu toan che đậy vụ sát nhân mà vợ ông là thủ phạm mà thôi.
Chuyên gia Joseph Fewsmith thuộc Đại học Boston ở Hoa Kỳ giải thích : « Điều này sẽ khiến công chúng bớt quan tâm đến vụ việc, mà đó dường như là một mục tiêu quan trọng của đảng ». Thế nhưng, khi làm như vậy, giới lãnh đạo sẽ phải giải thích với công chúng, và đó là cách thức duy nhất để họ khép lại vụ việc và chuyển sang chuyện khác ».
Trong bài tường thuật dài về phiên xử bà Cốc Khai Lai, Tân Hoa Xã không hề đề cập đến ông Bạc Hy Lai. Một số nhà quan sát xem đấy là dấu hiệu cho thấy là chế độ Bắc Kinh không muốn lôi ông Bạc Hy Lai vào vụ này.
Thẩm phán xử thân tín của Bạc Hy Lai bị bãi chức

2013-08-15

Một diễn biến mới đáng chú ý liên quan đến vụ Bạc Hy Lai. Theo AFP, hôm nay 15/08/2013, chính quyền Trung Quốc thông báo bãi chức của vị quan tòa đã kết án cựu giám đốc Công an Trùng Khánh, Vương Lập Quân, người đã khơi ngòi vụ Bạc Hy Lai gây chấn động chính trường Cộng sản Trung Quốc.

Lý do của quyết định bất ngờ này không được chính quyền giải thích chính thức, nhưng mọi người đều có thể hiểu thực chất viên quan tòa này đã bị cách chức. Quyết định bãi nhiệm thẩm phán được nêu trong một thông cáo ngắn của cơ quan đảng đề ngày 13/08 này, đã gây thêm nhiền đồn đoán trong dư luận về phiên tòa xét xử Bạc Hy Lai sắp diễn ra.

Thẩm phán Chung NhĩPhát là chủ tọa phiên xử và kết án Vương Lập Quân 15 năm tù vì tội đào ngũ, lạm dụng quyền hành và tham nhũng hồi tháng 9 năm 2012. Khi còn đương chức lãnh đạo Công an Trung Khánh, Vương Lập Quân vẫn được coi là cánh tay phải của Bạc Hy Lai, khi đó là Bí thư thành ủy Trùng Khánh.

Ông Vương Lập Quân nổi tiếng với chiến dịch tấn công mạnh mẽ vào hệ thống tội phạm và tham nhũng của thành phố trong những năm 2000. Vương Lập Quân cũng là một quan chức biết quá nhiều về nội bộ lãnh đạo Trung Quốc.

Sự nghiệp của quan chức công an này bắt đầu thay đổi hoàn toàn khi đầu năm 2012 ông Vương bất ngờ bị thất sủng và cảm thấy tính mạng bị đe dọa. Ông đã chạy vào lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô xin tỵ nạn, đồng thời phát giác các thông tin các vụ động trời tại Trung Khánh, trong đó có vụ án sát hại doanh nhân người Anh mà thủ phạm là bà Cốc Khai Lai, vợ của Bạc Hy Lai.

Tác động dây chuyền của vụ việc này là việc Bạc Hy Lai, một ngôi sao đang lên của chính trường Trung Quốc cũng bị ngã ngựa, cuối cùng phải ra hầu tòa. Giới quan sát nhận định, với phiên tòa xử Bạc Hy Lai tới đây, đảng Cộng sản Trung Quốc muốn mau chóng khép lại vụ bê bối chính trị lớn nhất trong đảng. Nhiều khả năng cựu lãnh đạo Trùng Khánh sẽ phải lĩnh án, bởi  hệ thống tòa án ở Trung Quốc vẫn luôn phải chịu sự chỉ đạo trực tiếp của đảng.

http://www.viet.rfi.fr/chau-a/20130815-tai-trung-quoc-tham-phan-xu-canh-tay-phai-cua-bac-hy-lai-bi-bai-chuc

Xem thêm:

http://timhieusuutam.blogspot.com/2012/04/118-nhung-chuyen-ly-ky-vu-bac-hy-lai.html