Chợ nổi Cái Răng họp khoảng 4h sáng, đông đúc nhộn nhịp với hàng trăm ghe, xuồng đủ loại hàng hóa. Ảnh: dulich
Cây bẹo – cách quảng cáo độc đáo vùng sông nước
Khi đến các chợ nổi vùng Tây Nam
Bộ du khách sẽ trông thấy nhiều cây bẹo trông rất lạ mắt, treo lủng lẳng
các loại sản vật địa phương như một cách quảng bá cho sản phẩm mà chủ
ghe đang bán.
Nét nổi bật nhất trong cách thức mua bán của chợ nổi ở miền Tây là
quảng cáo chào hàng. Hầu hết các ghe đều cắm một vài cây sào và tất cả
sản phẩm đều được treo trên đó. Người bán dùng cây chống ngay trước mũi
xuồng, ghe của mình rồi treo tượng trưng lên đấy những nông sản mà mình
muốn bán. Chẳng hạn như bán cam thì người ta treo lên vài quả cam, bán
xoài thì treo vài trái xoài, bán chuối thì treo nải chuối, bán mía thì
dựng lên bó mía...
Cây sào này gọi là cây bẹo. Theo “Từ điển phương ngữ Nam bộ”, bẹo
là một động từ có nghĩa “chưng ra, đưa ra để khêu gợi”: “bẹo mặt” là
chường mặt ra để trêu tức; “bẹo hình bẹo dạng” là phô trương hình dáng,
chưng diện màu sắc có ý khoe khoang.
Cây bẹo là một hình thức quảng cáo trực quan thông minh. Vì nếu
treo bảng hiệu mà để quá cao thì sẽ vướng gió, để quá thấp thì khách
hàng sẽ không thấy. Còn với cây bẹo thì khách hàng chỉ cần đứng từ xa
nhìn vào là đã biết trên ghe bán những mặt hàng nào. Tuy nguyên tắc
chung là “treo gì bán nấy”, nhưng cư dân chợ nổi đã tổng kết được ba
trường hợp ngoại lệ.
 |
|
Ghe hàng bán nhiều loại rau quả được thể hiện trong việc
trưng bày cây bẹo rất phong phú có dưa hấu, bầu, khoai lang, bưởi, khóm,
chuối.... Ảnh: canthotv.
|
Có những thứ "treo mà không bán", đó là quần áo đang được sử dụng. Đối
với những người buôn bán ở chợ nổi thì ghe hàng như căn nhà của họ, mọi
sinh hoạt đều diễn ra trên đây kể cả giặt giũ. Vì không gian nhỏ hẹp và
còn chứa rất nhiều hàng hóa nên họ không thể dành ra một khoảng nào cho
việc phơi đồ. Chính vì thế những bộ quần áo sau khi giặt xong đều được
treo lên cây bẹo để nhanh khô.
Có những thứ "bán mà không treo", đó là các loại hàng ăn uống giải
khát. Các ghe bán hàng ăn uống dạo thường thay cách "bẹo hình bẹo dạng"
bằng bẹo âm thanh. Có người bấm kèn bằng tay, có người vừa chèo vừa dùng
chân đạp kèn (loại kèn lớn, gọi là kèn cóc). Cách này sẽ thu hút được
sự chú ý của khách hàng khi di chuyển trên vùng sông nước và người dân ở
đây cũng mặc định khi nghe tiếng kèn thì biết ngay đây là ghe bán đồ ăn
thức uống.
Lại có trường hợp "treo cái này bán cái khác", đó là hình thức "bẹo lá
bán ghe". Nếu nhìn thấy cây bẹo treo một tấm lá lợp nhà hoặc tàu lá dừa
thì người dân chợ nổi hiểu ngay rằng chính chiếc ghe có cắm cây bẹo là
thứ mà chủ nhân muốn bán.
 |
|
Đây là ghe bán chủ yếu là hành, tỏi vì cây bẹo treo một bó hành rất to. Ảnh: canthotv.
|
Hình ảnh cây bẹo giúp chúng ta phân biệt được ghe mua và ghe bán
một cách dễ dàng. Hơn thế nữa, trong tiếng sóng vỗ ì oạp cùng với tiếng
máy nổ của ghe xuồng lấn áp cả khu chợ, các ghe không thể rao bán như
trên đất liền, vì thế việc treo cây bẹo trở thành một hình thức hữu ích
được các chủ ghe sử dụng.
Hiện nay, tại các ghe hàng tương đối ổn định như ghe xăng dầu,
ghe sửa đồ... cũng áp dụng những hình thức bẹo hàng hiện đại như dùng
bảng hiệu, hộp đèn màu, áp phích, băng rôn. Nhưng hình ảnh cây bẹo từ
lâu đã đi sâu vào đời sống văn hóa của người dân vùng sông nước, trở
thành biểu tượng đặc trưng cho các ghe xuồng của dân thương lái nơi đây.
Lan Thoa
No comments:
Post a Comment