(173 A) Bình Nhưỡng chơi xỏ "đại ca"?

(LND) Hung hăng, thô bạo với ngư dân Việt Nam, ngang nhiên thách thức Philippines…nhưng Bắc Kinh có vẻ bó tay trước đàn em Bình Nhưỡng liều lĩnh. Có lẽ « Ăn thua mình gan, ai gan mình thua”, hihi. 
Sau đây là bài viết của thông tín viên nhật báo Le Monde tại Bắc Kinh, mang tựa đề « Cách đối xử tồi tệ với ngư dân của « đồng minh » Bắc Triều Tiên gây phẫn nộ tại Trung Quốc », trên số báo ra ngày 27/05/2012.  
Hai mươi tám ngư dân Trung Quốc được thả vào ngày 20/05/2012, sau 13 ngày bị những người Bắc Triều Tiên mặc quân phục bắt giữ. Họ đã không được « nước anh em » đối xử như mong đợi : phải chịu đựng những cú đánh bằng báng súng, bị chửi mắng, và bữa ăn thì hết sức tồi tệ. Điều sỉ nhục nhất, theo như lời kể của người đầu bếp trên một trong ba chiếc tàu cá là : « Họ dùng lá cờ đỏ (của Trung Quốc) làm giẻ lau ! ».

Những lời chứng của các ngư dân làm gia tăng sự phẫn nộ tại Trung Quốc, chống lại đồng minh Bắc Triều Tiên và sự ưu ái của Bắc Kinh đối với Bình Nhưỡng.

Sự tương phản càng nổi bật với những gì đang diễn ra cách Hoàng Hải nhiều ngàn kilômét, xung quanh bãi cạn Scarborough. Tại đây khoảng hai chục tàu đánh cá Trung Quốc nhanh tay vơ vét cá, dưới sự bảo hộ của các tàu hải giám Trung Quốc, ngay giữa vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Hai tàu hải giám TQ tại bãi Scarborough thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Đến từ cảng Đại Liên ở miền đông bắc Trung Quốc, ba chiếc tàu bị khám xét hôm 8/5 ở Hoàng Hải – theo lời cam đoan của các thuyền trưởng, dựa trên radar của tàu – đang ở lãnh hải Trung Quốc. Theo như lời kể của thuyền trưởng Zhu Chuang, được tờ báo Nam Phương Chu Mạt trích dẫn, thì hơn một chục người lính Bắc Triều Tiên vũ trang, mặc áo phao cứu hộ màu vàng, đã xuất hiện vào lúc sáng sớm. Những người lính này đã « đánh đập các ngư dân bằng những cú đấm, bằng báng súng, gậy gộc », và đẩy họ vào trong một hầm tàu.

Chiếc tàu được kéo đến một hòn đảo. Các ngư dân trải qua 13 ngày trong một diện tích ba mét vuông, với ba chén cháo một ngày, nếu các lính canh vui vẻ, còn khi họ bực bội thì chỉ còn mỗi một chén.

Han Qiang, một thuyền trưởng khác kể rằng những người bắt giữ họ đã tịch thu hết quần áo và đôi khi kể cả giày dép, lấy đi tất cả những gì có thể lấy được trên tàu. « Họ lấy thậm chí cả bột giặt. Rồi họ hút dầu diesel trong bồn chứa, chỉ để lại một lượng dầu đủ để quay về ». Theo ông Han, thì dù sao các ngư dân bị bắt lần này cũng là những người đầu tiên « được thả về mà khỏi phải trả tiền chuộc » nhờ có sự can thiệp của chính quyền Trung Quốc.

Việc kiểm tra thô bạo ba tàu cá Trung Quốc cho thấy tình trạng tệ hại của một bộ phận quân đội Bắc Triều Tiên (những người bắt giữ thuộc đơn vị nào vẫn chưa rõ), nhưng đây còn là hệ quả của sự nhập nhằng về đường biên giới lãnh hải giữa Trung Quốc và hai nước Triều Tiên, bên này tranh chấp với bên kia.

Hoạt động đánh cá cũng vạch ra một đường biên biến thiên trên thực tế giữa Trung Quốc và Bắc Triều Tiên : các ngư dân Trung Quốc thường phải trả « phí bảo vệ » cho lính tuần duyên Bắc Triều Tiên, để đổi lấy một thứ « giấy phép » đánh cá lậu.

Sự cố trên đây đã khiến báo chí và giới blogger Trung Quốc đòi hỏi chính phủ phải giải thích rõ hơn về những người chịu trách nhiệm trong vụ « bắt cóc các ngư dân » - bị chỉ trích gay gắt vì sự nhu nhược. Nhật báo Global Times có khuynh hướng dân tộc quá khích, đã lớn tiếng hôm 21/5 : « Trung Quốc không thể cho phép bất cứ một sai lầm nào dù nhỏ nhặt trong cách cư xử của Bắc Triều Tiên. Chính Bình Nhưỡng phải tôn trọng những lợi ích cụ thể của Trung Quốc, đặc biệt là tất cả những gì liên quan đến đời sống và sở hữu của các công dân Trung Quốc ! ».

Trên mục diễn đàn của tuần báo China Newsweek hôm 23/5, Sun Xingjie, chuyên gia về quan hệ quốc tế trường đại học Jilin, còn kêu gọi xem xét lại cả hiệp ước liên minh với Bắc Triều Tiên. « Những người có trách nhiệm tại đại sứ quán Bắc Triều Tiên ở Trung Quốc đang khoan khoái với tình hữu nghị Trung-Triều và lịch sử cuộc chiến tranh Triều Tiên. Đã đến lúc phải chỉnh đốn lại quan điểm ngoại giao đã có từ thời chiến trước đây. Bởi vì hiệp ước liên minh này, ở một số điểm, đã trở thành một ván bài tẩy cho phép Bắc Triều Tiên bắt bí Trung Quốc ». Chuyên gia này đã viết như trên, khi đề cập đến vụ phóng vệ tinh và các vụ thử nguyên tử, đã liên tục đe dọa gây ra những rắc rối cho « đất nước anh em ».

Còn trên lãnh vực điện ảnh, đây là bài viết trên blog của thông tín viên đài RFI tại Bắc Kinh ngày 24/05/2012 với tựa đề : « Bình Nhưỡng cho Bắc Kinh xơi thịt thỏ », nói về một bộ phim hợp tác giữa Trung Quốc và Bắc Triều Tiên đã bị Bình Nhưỡng hoãn chiếu vô thời hạn vào giờ chót.

Áp-phích phim "Cuộc hẹn ở Bình Nhưỡng"

Buổi trình chiếu lẽ ra diễn ra ngay thời điểm Liên hoan điện ảnh Cannes hôm 22/5 vừa rồi, nhưng đã bị chính quyền Bắc Triều Tiên đơn phương hủy bỏ vào phút cuối. « Cuộc hẹn ở Bình Nhưỡng » như vậy đã không diễn ra, ít nhất là trong lúc này…

Theo Jean-Luc Godard, thì các bộ phim luôn là những câu chuyện tình, và có thể suy luận tương tự đối với tuyên truyền và tình hữu nghị. Về mặt chính thức thì do hai nước đồng sản xuất, nhưng với tình hình tài chính của Bắc Triều Tiên, có lẽ chủ yếu là do Trung Quốc. « Cuộc hẹn ở Bình Nhưỡng »  thực ra nhằm đề cao tình bạn giữa hai nước đồng minh Đông Bắc Á.

Bắc Kinh và Bình Nhưỡng tay trong tay, qua cuộc gặp gỡ đắm say giữa một nữ biên đạo múa trẻ tuổi Trung Quốc, Wang Xiaonan, và giám đốc bộ môn thể dục người Bắc Triều Tiên, Jin Yinshun. Trong một đất nước chịu ảnh hưởng nặng nề của đạo Khổng như Bắc Triều Tiên, tất nhiên là ông bà của đôi bên đều can thiệp vào. Một bộ phim xuyên thế hệ, đi từ Bình Nhưỡng ngày nay đến những xâu xé trong quá khứ, và cuộc chiến chống lại « quân xâm lược Mỹ ».

Một cảnh trong phim "Cuộc hẹn ở Bình Nhưỡng"

Nhưng màn đã hạ. Trung Quốc sẽ phải gởi đến một đoàn gồm khoảng mười lăm người để tham gia sự kiện, tuy vậy buổi chiếu duyệt đã bị hủy mà không một lời giải thích – theo như trang web tin tức của Trung Quốc sohu.com.

Kịch bản hứa hẹn những cảnh quay đẹp đẽ, với những màn múa tập thể mà Bình Nhưỡng vốn rất siêu – một trăm ngàn người cùng nhảy múa theo một nhịp để mừng tình hữu nghị (lại hữu nghị) giữa hai nước.

Việc hoãn chiếu vô thời hạn này tiếp theo sự kiện sáng 21/5, 28 ngư dân Trung Quốc bị những người Bắc Triều Tiên vũ trang bắt giữ đã được thả về. Các con tin này bị giam 13 ngày trong một kho đựng lưới, cùng với những con cá đã ươn thối. Một số ngư dân khẳng định đã bị đánh đập. Và bốn ngày sau khi họ được trả tự do, cư dân mạng Trung Quốc vẫn tiếp tục đặt ra cùng một câu hỏi : ai là những người đã bắt và động cơ của họ là gì ?

(Xin phép được nhắc lại, đây là blog cá nhân của Thụy My. Ngoài những bài mang tag « Bài đăng trên RFI », những bài viết, bài dịch khác trong blog không phải là quan điểm của RFI)