(63) Làm tượng từ thuốc lá cuốn xì-gà

Tượng Winston Chirchill bằng lá cuốn cigare và nghệ sĩ Janio Nunez(phải) cùng cháu gái cố thủ tướng Anh Celia Sandys (trái). 

Đức Tâm (RFI)

Một trong những nét độc đáo của Liên hoan Havane được tổ chức từ 21 đến 25/02/2012, đó là các bức tượng của các nhân vật nổi tiếng thế giới được làm bằng lá thuốc lá Cuba. Liên hoan là nơi quy tụ những người mê thích cigare, sản phẩm lừng danh trên thế giới của Cuba. Đặc sản của Liên hoan năm nay là một điếu cigare Havane dài 156 mm và có đường kính 52 mm, được cuốn từ những chiếc lá thuốc lá ủ từ 5 năm nay, của vùng Montecristo.

Tuy nhiên, các bức tượng được làm bằng lá thuốc lá của nghệ sĩ Cuba Janio Nuñez đã thu hút sự chú ý. Fidel Castro, Jack Nicholson, Winston Churchill…, tất cả đều được nghệ sĩ Janio Nuñez tạo dựng thành tượng với loại lá thuốc lá ngon nhất, được trồng ở vùng Vuelta Abajo, phía tây Cuba, nơi sản xuất các loại cigare lừng danh, như Cohiba, Romeo y Julieta…

Để làm các tượng lớn, như Winston Churchill, đứng khoác áo choàng, đội mũ hay tài tử điện ảnh Mỹ Jack Nicholson ngả người ngồi buông xuôi trong ghế phô tơi, mỗi bức tượng, nghệ sĩ Janio phải mất nhiều tháng trời.
Chất liệu dựng tượng, lá thuốc lá, dường như là nỗi ám ảnh đối với Janio, thậm chí suýt nữa ông bị mắc bệnh tâm thần. Ông cho AFP biết, trước đây, trong thời gian ông cuốn cigare trong một khách sạn lớn ở Varadero, một khu du lịch bên bờ biển, cách thủ đô La Habana 150 km về phía đông, có những lúc ông nhìn các bạn bè của mình và cũng tưởng họ làm bằng lá thuốc lá, mặc quần áo cũng bằng lá thuốc lá. Sau đó, ông phải đến gặp bác sĩ tâm thần. Và phương cách chữa trị dễ nhất, hiệu quả nhất đối với ông là dùng lá thuốc lá thô cuốn thành các hình hài khác nhau. Tác phẩm nghệ thuật đầu tiên của ông là đầu người da đỏ, hình này được gắn trên các điều cigare mác Cohiba.

Vốn tính bướng bỉnh, Janio cho biết là phải mất ba tuần lễ kiên trì xin gặp cho bằng được giám đốc công ty sản xuất cigare Habanos SA, công ty độc quyền của Nhà nước Cuba, để giới thiệu tác phẩm của mình. Ông nói vói vị giám đốc : « Hãy nói cho tôi biết bức tượng có giá trị gì không. Nếu ông nói là vô giá trị, tôi sẽ phá bỏ ngay lập tức ». Thế nhưng, ông giám đốc lại rất thích thú tác phẩm của Janio và ra lệnh trưng bầy các tác phẩm của Janio trong lễ Feria de La Havane năm 1998, rồi sau đó, trong Liên hoan Havane đầu tiên, năm 1999.

Từ đó, Janio có thể thực hiện niềm đam mê của mình. Ông đã lập một bộ sưu tập « Những người hút cigare nổi tiếng », trong đó có hình của Che Guevara, Charlie Chaplin (hề Sác Lô), ca sĩ opéra Luciano Pavarotti, ca sĩ-nhạc sĩ Compay Segundo và một trong những người trồng thuốc lá nổi tiếng Cuba Alejandro Robaina.

Ban đầu, Janio chỉ làm các bức tượng nhỏ, nhưng đến năm 2000, ông quyết định làm bức tượng Churchill có kích cỡ như người thật. Cháu gái cố thủ tướng Anh, Celia Sandys đã sang tận Cuba để chiêm ngưỡng tác phẩm nay. Hiện nay, bức tượng Churchill, miệng ngậm cigare, là sở hữu của một nhà sưu tầm người Ý sống tại Venezuela.
Nghệ sĩ Janio cũng rất tiếc vì không tìm lại được hai bức tượng hình Jack Nicholson và Arnold Schwarzeneger. Ông đưa hai tác phẩm này sang nước cộng hòa Dominica để dự triển lãm, sau đó, vội về nước, không kịp mang theo. Từ đó, ông không có tin tức gì về hai bức tượng này.

Sau khi nổi tiếng, trong một thời gian ngắn, Janio không muốn tiếp tục làm các bức tượng nữa, mà lại muốn trở thành mục sư. Thế nhưng, vào năm 2008, niềm say mê lá thuốc lá vẫn thắng thế và ông lại tiếp tục sáng tác các bức tuợng.

Từ 2011, Janio đã lập một xuởng điêu khắc, tạo hình ở Guanabo, bên bờ biển, cách thủ đô Cuba khoảng nửa giờ xe hơi. Tại đây, ông còn làm những bức tượng nhỏ bắng lá thuốc lá để bán cho khách du lịch. Nhưng nghệ sĩ này có tham vọng làm một tác phẩm hoành tráng, một bức tranh khổ lớn với tiêu đề : « Những nền tảng của con người ».